Valkenburg (Limburgs Valkeberg) is een toeristisch stadje in het zuiden van de provincie Limburg in Nederland, het is gelegen aan de Geul. Het omvat ook de gehuchten Emmaberg en Heek. Er waren in januari 2005 5800 inwoners.
Valkenburg - 2009-07-19
Geschiedenis
Al vele duizenden jaren voor de christelijke jaartelling was er sprake van menselijke bewoning in de Geulvallei. Talrijke gevonden gebruiksvoorwerpen en diverse fundamenten van bouwwerken zijn het bewijs van een vrij intensieve bewoning in de Romeinse tijd.
De eerste schriftelijke vermelding van Valkenburg dateert van het jaar 1041. Uit dat jaar wordt een oorkonde bewaard waarin de Duitse koning Hendrik III (die enkele jaren later tot keizer zal worden gekroond) vier dorpen schenkt aan zijn nicht Irmgard. Het zijn de dorpen Herve, Epen, Vaals en Valkenburg. De oorkonde draagt als datum 15 februari 1041 en de naam Falchenberch is duidelijk leesbaar. Historici zijn het erover eens dat hier niet de tegenwoordige stad aan de Geul wordt bedoeld, maar het huidige Oud-Valkenburg. De naam Valkenburg zou referen aan de middeleeuwse jacht met valken, die gemeengoed was bij de adel.
Belegeringen en veroveringen kenmerken de geschiedenis van Valkenburg. Toch blijft het graafschap Valkenburg min of meer zelfstandig onder Brabants toezicht. Van het kasteel Valkenburg is nu niet meer dan een ruïne over. In december 1672 wordt het verwoest en niet meer opgebouwd. Slechts twee stadspoorten (de Berkelpoort en de Grendelpoort) en het deel van de stadswallen overleven de vernietiging. Het vermoeden bestaat dat Diederik van Heinsberg een van de heren van deze burcht was. Vanuit de burcht werd Valkenburg bestuurd door de Heren van Valkenburg.
Valkenburg - Ruine 2007
Valkenburg is voortaan geen vestingstad meer, maar blijft in bestuurlijk opzicht belangrijk. Zo zetelde in het landhuis in het midden van de stad de rechtbank, waar onder andere strafprocessen werden gevoerd tegen de beruchte bende van de bokkenrijders in de achttiende eeuw. Een plaquette aan de muur van het streekmuseum, dat ligt op de oorspronkelijke plaats van het landhuis, herinnert aan deze strafprocessen.
Toerisme
Rond het midden van de negentiende eeuw ontwikkelt zich een nieuwe bron van inkomsten: het toerisme. Vakantiegangers en dagjesmensen krijgen oog voor de unieke omgeving waarin Valkenburg is gelegen en bezoeken het plaatsje om er een vrije dag of een korte vakantie door te brengen. Dat is aanvankelijk slechts voorbehouden aan de happy few, maar de drie hotels die Valkenburg in die dagen telt, worden er al snel meer.
De aanleg van de spoorlijn Valkenburg – Aken in 1853 is een voorname stap op weg naar ontsluiting van het aan tot dan toe betrekkelijk moeilijk bereikbaar Geulstadje. Om de toeristen beter van informatie te voorzien en voor aanvullende activiteiten te zorgen, werd in Valkenburg de allereerste VVV van ons Nederland opgericht. Waar dat toe heeft geleid is bekend: Valkenburg is uitgegroeid tot de belangrijkste toeristische trekpleister van de regio, met 1,2 miljoen overnachtingen per jaar en een veelvoud van dagjesmensen.
Bezienswaardigheden
Valkenburg - Muurtekening in de fluweelgrotten 2007-07-08
Bekende attracties zijn de sinds de Romeinse tijd ontgonnen onderaardse mergelgroeven, zoals de Gemeentegrot, de Fluweelengrot, de Romeinse Catacomben (een replica van de christelijke onderaardse begraafplaatsen in Rome), het grottenaquarium de modelsteenkoolmijn en de Geulhemmergroeve met zijn grotwoning. Valkenburg heeft zich ook ontpopt tot kuuroord door de aanwezigheid van Thermae 2000 op de kop van de Cauberg. Andere attracties zijn het casino, attractieparken De Valkenier en Sprookjesbos, uitzichttoren de Wilhelminatoren, streekmuseum “Het Land van Valkenburg.
Valkenburg - Wilhelminatoren 2007-07-08
Kasteel oost dateert oorspronkelijk uit de veertiende eeuw, maar werd vooral in de negentiende eeuw ingrijpend verbouwd. Thans is er een zaal in gehuisvest, waarin huwelijken worden voltrokken. Kasteel Den Halder was oorspronkelijk een middeleeuwse vestingtoren, die in latere eeuwen werd verbouwd tot landhuis. De katholieke parochiekerk van de H.H. Nicolaas en Barbara heeft een Romaanse toren, maar werd door de eeuwen heen diverse malen verbouwd. Het huidige uiterlijk stamt grotendeels uit 1904, toen P.J.H. Cuypers de kerk vergrootte. Tot belangrijkste kerkschatten behoren een Marianum uit de veertiende eeuw en een kruis met een laatgotisch corpus.
Niet in het laatste is Valkenburg geliefd om zijn natuurschoon, met diverse natuurreservaten in de directe omgeving. Bekend is het Gerendal met zijn orchideeëntuin, het Ravensbos, het Schaelsbergbos en natuurontwikkelingsgebied Ingendael bij Houthem.
Wielrennen.
Valkenburg is (ook internationaal) bekend als locatie van wielerevenementen. Zo is er al vier keer het WK op de weg verreden (in 1938, 1948, 1979, 1998) en zijn er tot twee maal toe etappes in de Ronde van Frankrijk aangekomen. (in 1992 en in 2006).
Ook het nationale vlak is deze plaats en met name ook de hier gelegen pittige klim “Cauberg” genaamd, herhaaldelijk het toneel van landskampioenschappen en aankomsten in meerdaagse koersen.
Kortweg Valkenburg is een aanrader, wij hebben er alleszins van genoten en gaan er naar alle waarschijnlijkheid wel regelmatig terugkeren.
© https://www.gvandeurzen.be
